İshal ve Kusması Olan Çocuk
İshal barsak hareketlerinin artması sonucu dışkı miktarının fazlalaşması ile günlük dışkı sayısının artması ve dışkı kıvamının bozularak yumuşak sulu bir görünüm alması olarak tanımlanır.Günde 3 kezden fazla sulu dışılama ishal olarak kabul edilir. Yalnızca sık dışkı yapma kıvamı sulu değilse ishal kabul edilmez! Özellikle küçük bebeklerde anne sütü ile beslenenlerde dışkı sayısı 5- 7 ye ulaşabilir ve bu tamamen normal durumdur.
En önemli şikayetler kusma,ishal, karın ağrısıdır. Ayrıca iştahsızlık , ateş, kilo kaybı da görülür .Bu bulgular tipik olarak 2- 5 gün devam eder.
İshal; çoğu kez kusma ile birlikte görülür. İshal ve kusmaya doğrudan mikroorganizmalar sebep olabileceği gibi, onların salgıladığı maddelerle (toksinler) kontamine gıda tüketmi ile de olabilir.İshal ve kusmanın beraber olması vücudun susuz ve bazı kimyasal maddelerden (elektrolitler ve çeşitli mineraller gibi) yoksun kalmasına neden olur (dehidratasyon).Vücuttan su ve gerekli kimyasal maddelerin kaybı sonucu, ağır klinik tablolar (böbrek yetmezliği ve ölüm gibi) görülebilir.
Tedavi:
Akut gastroenteritlerin çoğu kendiliğinden düzelir. Tedavi destekleyici tedavidir.
İshal başlar başlamaz evde çocuğa daha fazla su ve uygun sıvı gıdalar verilmeli,
anne sütü alan bebeklerde ishal sırasında anne sütüne devam edilmeli ve bebek
daha sık emzirilmeli, anne sütü almayan bebeklerde ise normalde aldıkları süt veya
mamalara devam edilmelidir. Çocuk susuzluk bulguları açısından izlenmelidir. ishal,
kusma ve ateş bebeklerde ve küçük çocuklarda birkaç saat içerisinde vücuttan aşırı
sıvı kaybına neden olabilir.
Etkenden bağımsız olarak ishal tedavisinin temel prensipleri hastanın su ve elektrolit dengesinin korunması ve beslenmesinin sürdürülmesidir.
Ateş varlığında asetaminofen veya ibuprofen kullanılabilir, ishal kesici ilaçlar kullanılmamalıdır.
Akut gastroenteritli altı aydan küçük bebekler, yüksek ateşi olan çocuklar (üç aylıktan küçük bebeklerde 38 derece veya üzeri, üç aylık ve daha büyük çocuklarda 39 derece veya üzeri), sık ve fazla miktarda su gibi dışkılayan veya devamlı kusan, dışkısı kanlı veya mukuslu olan, ağızdan beslenemeyen, uykuya meyilli olan, dehidratasyon bulguları olan, şiddetli karın ağrısı veya batında şişliği olan çocukların en kısa sürede doktora götürülmeleri gerekir. !!!!!
Nasıl Beslenmeliyiz?
Anne sütü alan bebekler daha sık emzirilmelidir.İshal olan çocuk bol sıvı almalıdır. Su, açık çay, taze sıkılmış meyve suyu, ayran ideal içeceklerdir. İshal olan çocuğa asidi geçirilmiş asitli içeceklerin verilmesi ise yanlış bir inanıştır. Çünkü asitli içecekler kafeinden zengindir ve kafeinden zengin içecekler barsak hareketlerini hızlandırır.
Yiyecek olarak ilk tercih edilmesi gereken besin yoğurttur. Probiyotik ürünlerinde ishal süresini ve şiddetini azalttığı bilimsel çalışmalar ile gösterilmiştir. Yoğurt, yoğurt çorbası ve ayran olarak çocuğun beslenme programında yer alabilir.
Pirinç suyu, pirinç çorbası, yağsız pirinç pilavı ishalin süresini ve dışkılama sıklığını azaltır. Çünkü pirinç içerdiği öğeler ile su tutucu özelliğe sahiptir. Ancak pirinç karbonhidrat kaynağıdır, tek başına verilmesi yerine proteinden zengin bir kaynak (örneğin yoğurt) ile birlikte verilmesi tercih edilmelidir. Pirinç gibi patateste su tutucu özelliğe sahiptir ayrıca ishal sırasında vücuttan kaybedilen potasyum ihtiyacının karşılanması açısından da önemlidir. Haşlanmış patates yoğurt ile birlikte verilebilir.
Elma, şeftali ve muz ishal sırasında tercih edilebilecek meyvelerdir. Yüksek yağlı besinler de şeker ile aynı sonucu vererek ishal süresinin uzamasına neden olur.